Kunnskap, bibliotek og databaser
SEFRAK-registeret
SEFRAK-registeret er først og fremst eit kulturhistorisk register med stor verdi som kjeldemateriale for lokalhistorie. Forvaltninga brukar registeret til å identifisere verneverdige bygningar i lokalmiljøet og i kommunalt planarbeid.
SEFRAK = «Sekretariatet for registrering av faste kulturminne i Noreg».
SEFRAK-registreringa gjekk føre seg i perioden 1975–1995. Registratorane kartfesta, målte opp og fotograferte bygningar oppførte før 1900 over heile landet, med unntak av Finnmark, der dei registrerte bygningar frå før 1945.
I alt registrerte dei om lag 500 000 einingar.
Dersom du treng informasjon om eit SEFRAK-bygg, kontakt teknisk etat i kommunen der bygningen ligg, eller byantikvaren i dei byane som har slik teneste. For bygningar eldre enn 1850 skal du kontakte kulturminneansvarleg i fylkeskommunen.
Her finn du opplysningar om SEFRAK-bygningar
I Kartverket sitt eigedomsregister, Matrikkelen , finn du opplysningar om SEFRAK-bygningar. Innsynsløysinga Se eiendom er open for alle. Du kan òg finne informasjon om SEFRAK-bygg på nettstaden miljostatus.no/kart.
Fylkeskommunen oppbevarer originalskjema frå registreringa, medan Nasjonalbiblioteket i Mo i Rana lagrar det meste av fotomaterialet.
Meldeplikt ved endringar for bygningar eldre enn 1850
Bygningane i SEFRAK-registeret har i utgangspunktet ingen særskilde restriksjonar. Registreringa varslar kommunen om at dei bør vurdere verneverdien før dei eventuelt gir løyve til å endre, flytte eller rive bygningen.
For meldepliktige bygningar (bygningar eldre enn 1850) krev §25 i Kulturminnelova at kommunen vurderer verneverdien før dei godkjenner søknad om endring eller riving.
Saksgang ved endring av meldepliktig bygning:
- Eigaren må søkje kommunen om alle endringar på bygningen.
- Kommunen sender søknaden til fylkeskommunen, som uttaler seg før kommunen fattar vedtak.
- Kommunen melder alle endringar til fylkeskommunen.
- Kommunen kan gi løyve til riving sjølv om kulturminnemyndigheitene i fylkeskommunen tilrår vern.
Vedlikehald av SEFRAK-data
Riksantikvaren overfører SEFRAK-data frå Matrikkelen til sitt eige system. Du kan ikkje lenger oppdatere SEFRAK i Matrikkelen. Fram til vi får på plass feilretting for fylkeskommunane i 2026, må Riksantikvaren rette feil i SEFRAK. Per november 2025 er det berre Riksantikvaren som oppdaterer SEFRAK-materialet.
Den nye innsynsløysinga for Askeladden gir tilgang til SEFRAK-data. Riksantikvaren distribuerer oppdaterte data via tenestene sine i Geonorge frå november 2025.
WMS-teneste
Riksantikvaren publiserer SEFRAK-data som ei WMS-teneste for bruk i geografiske informasjonssystem (GIS).
